Çek Zayi Davası ile alakalı geniş kapsamlı bir konunun yer aldığı Yargıtay Kararını sizlerle paylaştık. Benzer durumlar için Gülsün Hukuk avukatlarından destek alabilirsiniz.
11. Hukuk Dairesi 2020/5315 E. , 2021/5373 K.
MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 11. HUKUK DAİRESİ
Taraflar arasında görülen davada …2. Asliye Hukuk Mahkemesi´nce verilen 20.06.2018 tarih ve 2017/265 E. – 2018/323 K. sayılı kararın davalılar … Gıda San. ve Tic. A.Ş, Hisar Tarım San. ve Tic. A.Ş. ve … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi´nce verilen 12.03.2020 tarih ve 2018/1721 E. – 2020/320 K. sayılı kararın Yargıtay´ca incelenmesi davalılar … Gıda San. ve Tic. A.Ş, Hisar Tarım San. ve Tic. A.Ş. ve … vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkili olan bankanın Suriçi Şubesine borçlu … Gıda Tarım Kuy. İnş. Enerji İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından temlik cirosuyla müvekkili olan bankaya devredilen …´nın keşidecisi olduğu Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. …Şubesine ait 0061139 seri nolu, 19.12.2016 keşide tarihli, 125.000,00 TL bedelli çek ile Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. …Şubesine ait … seri nolu, 16.11.2016 keşide tarihli, 115.000,00 TL bedelli çekin hamili olduğunu iddia eden … isimli kişi tarafından … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi´nin 2016/764 Esas sayılı dosyasından çek zayi davası açıldığını ve akabinde mahkemece çekin iptaline karar verildiğini, dava
konusu çek asıllarının müvekkili bankada olduğunu, süresinde çeklerin ibraz edildiğini ancak ödeme yasağı nedeniyle işlem yapılamadığını, akabinde çeklerin zayi olması nedeniyle iptal edildiğinin öğrenildiğini, her ne kadar çeklerin suretine bakıldığında … ismine rastlanmadığından mahkeme kararının bu yönüyle hatalı olduğu düşünülse de sonuçta şeklen de olsa anılan çeklerle ile ilgili verilmiş ve kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunduğunu, bu durumda anılan kararın ortadan kaldırılması sağlanmadan keşideciye ve cirantalara karşı yasal yollara başvurulmasının mümkün olamayacağını belirterek temlik cirosuyla müvekkili olan bankaya devredilen …´nın keşidecisi olduğu Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. …Şubesi”ne ait 0061139 seri nolu, 19.12.2016 keşide tarihli, 125.000,00 TL bedelli çek ile Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. …Şubesi”ne ait … seri nolu, 16.11.2016 keşide tarihli, 115.000,00 TL bedelli çekin meşru hamilinin Türkiye … A.Ş. olduğunun tespiti ile … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2016/764 Esas ve 2017/264 Karar sayılı ilamının ortadan kaldırılmasına (iptaline) karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı … Gıda Tarım Kuy. İnş. Enerji İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili, davaya konu çeklerin temlik cirosu ile değil, tahsil cirosu ile şubeye ibraz edildiğini, dava konusu çeklerle ilgili olarak çek keşidecisi tarafından Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nin 2017/149 ve 2017/36 Esas sayılı dosyaları ile menfi tespit davası açıldığını, davaya konu çeklerin hak sahipliği ve yetkili hamil açısından bir çekişmenin mevcut olduğunu, bu nedenle Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nde görülen davaların bekletici mesele yapılması gerektiğini, mahkemenin yetkisiz olduğunu, Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nin yetkili olduğunu bildirerek davanın öncelikle yetki yönünden, olmadığında esas yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Hisar Tar. Gıda İnş. Nak. Tem. San. Tic. Ltd. Şti. vekili, davaya konu çeklerin iptali için … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi´nde açılan 2016/764 Esas ve 2017/264 Karar sayılı ilamının kesinleştiğini, davaya konu çeklerin temlik cirosu ile değil, tahsil cirosu ile şubeye ibraz edildiğini, davacı tarafın davada taraf ehliyetinin olmadığını, davaya konu çeklerin hak sahipliği ve yetkili hamil açısından bir çekişmenin mevcut olduğunu, bu nedenle Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nde görülen davaların bekletici mesele yapılması gerektiğini, mahkemenin yetkisiz olduğunu, Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nin yetkili olduğunu ileri sürerek davanın öncelikle yetki yönünden, olmadığında esas yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … vekili, davaya konu çeklerin iptali için … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi´nde açılan 2016/764 Esas ve 2017/264 Karar sayılı ilamının kesinleştiğini, davaya konu çeklerin temlik cirosu ile değil, tahsil cirosu ile şubeye ibraz edildiğini, dava konusu çeklerle ilgili olarak müvekkili tarafından Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nin 2017/149 ve 2017/36 Esas sayılı dosyaları ile menfi tespit davası açıldığını, davaya konu çeklerin hak sahipliği ve yetkili hamil açısından bir çekişmenin mevcut olduğunu, bu nedenle Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nde görülen davaların bekletici mesele yapılması gerektiğini, mahkemenin yetkisiz olduğunu, Nusaybin Asliye Hukuk Mahkemesi´nin yetkili olduğunu belirterek davanın öncelikle yetki yönünden, olmadığında esas yönünden reddine karar verilmesini istemiştir.
Davalılardan …, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, tüm dosya kapsamına göre; çekin ciro kaydında lehine ciro yapılan kimsenin gösterilmesi zorunlu olmayıp, sadece cirantanın imzasından ibaret de olabileceği, bu tür ciroya TTK´nın 818/1-d, 683/2. maddeleri uyarınca beyaz ciro denmekte olup, temlik cirosu hükmünde kabul edileceği, beyaz cironun geçerli olması için ciroya ilişkin imzanın çekin arkasına veya alonj üzerine atılmasının zorunlu olduğu, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişinin, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılacağı (TTK´nın 790. maddesi) uygulamada bir bankanın müşterisinin, başka banka üzerine keşide edilmiş çekleri kendi bankasına getirmekte ya çeki veren bankadan tahsil edilerek ödenmesini ya da hesabına derhal alacak kaydedilmesini istediği, her iki halde de çekin bankaya tahsil amacıyla, temlik ya da doğrudan tahsil amacıyla verilmesi gerektiği, somut olayda davaya konu çekler hakkında ödeme yasağı kararı bulunması nedeniyle altına muhatap bankaya vekaleten karşılıksız olduğuna ilişkin kaydın dercedildiği, davaya konu çeklerdeki cironun ciro yapılan kimsenin gösterilmeksizin sadece cirantanın (… Gıda Tarım Kuy. İnş. Enerji İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.) imzasının bulunması nedeniyle beyaz ciro olduğu, bu haliyle beyaz cironun temlik cirosu hükmünde kabul edileceği, davacı bankanın talebe konu çekleri … Gıda Tarım Kuy. İnş. Enerji İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.´den beyaz ciro yoluyla devralarak çeklerin hamili olduğu ve çeklerin zayi olmadığı anlaşıldığından davanın kabulü ile … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi´nin 2016/764 Esas-2017/764 karar sayılı Vakıflar Bankası … Şubesi´ne ait, keşidecisi … olan 16/11/2016 keşide tarihli ve … çek numaralı 115.000,00 TL bedelli çek ile Vakıflar Bankası … Şubesi´ne ait, keşidecisi … olan 19/12/2016 keşide tarihli ve 0061139 çek numaralı 125.000,00 TL bedelli çekler yönünden verilen zayi nedeniyle iptal kararının iptaline (kaldırılmasına) karar verilmiştir.
Karara karşı, davalılar … Gıda, Hisar Tarım, … vekili istinaf kanun yoluna başvuruda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, davalı taraflar dava konusu çeklerin temlik amacıyla değil, tahsil amacıyla devredildiğini ileri sürmüş olup davalı tarafça ileri sürülen çeklerin temlik amacıyla değil, tahsil amacıyla devredildiği yönündeki iddia tek başına davacının dava konusu çekleri kötü niyetle iktisap ettiğini ya da iktisapta ağır kusuru bulunduğunu ispata yeterli olmadığı gerekçesiyle yerel mahkemece maddi hata sonucu dava konusu 16/11/2016 tarihli 115.000,00 TL bedelli çekin bedeli 11.500,00 TL, 19.12.2016 tarihli çekin bedeli 125.000,00 TL bedelli çekin bedeli 12.500,00 TL olarak gösterilmişse de bu yanlışlığın “tashih” yoluyla düzeltilmesi mümkün olduğundan davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı, davalılar … Gıda San. ve Tic. A.Ş, Hisar Tarım San. ve Tic. A.Ş. ve … vekilleri temyiz etmiştir.
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun HMK´nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davalılar … Gıda San. ve Tic. A.Ş, Hisar Tarım San. ve Tic. A.Ş. ve … vekillerinin istemlerinin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK´nın 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, HMK´nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı bakiye 4,90 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalılar … Gıda San. ve Tic. A.Ş, Hisar Tarım San. ve Tic. A.Ş. ve …´dan ayrı ayrı alınmasına, 24.06.2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.